31/12/2019
Lượt xem: 444
Chuyển đổi cây trồng cạn trên đất lúa – giải pháp ứng phó với hạn, mặn, tăng hiệu quả sản xuất cho người dân
Theo Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, nguy cơ khô hạn, thiếu nước và mặn xâm nhập có thể diễn ra nghiêm trọng hơn trong những tháng cuối năm 2019 và đầu năm 2020. Do đó, ngoài việc bố trí thời vụ hợp lý, tiết kiệm nguồn nước tưới, thì việc chuyển đổi từ đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng cạn là giải pháp quan trọng được các ngành chức năng tỉnh chú trọng để ứng phó với tình hình hạn, mặn, đảm bảo thu nhập cho nông dân Sóc Trăng. Nếu thực hiện chuyển đổi cây trồng phù hợp sẽ giúp người dân chủ động và an toàn trong sản xuất, hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa vụ 3 trong điều kiện thiếu nước tưới như hiện nay.
Tại các huyện dễ bị ảnh hưởng hạn, mặn như: Thạnh Trị, Mỹ Tú, Châu Thành, Trần Đề, Long Phú, Kế Sách..., ngành chức năng và chính quyền các địa phương cũng đã quy hoạch cụ thể từng vùng, khuyến cáo người dân không xuống giống hoặc nên chuyển đổi, lựa chọn các loại cây trồng phù hợp; hướng dẫn nông dân áp dụng các công thức luân canh, xen canh và quản lý dịch hại tổng hợp, nhằm giảm chi phí đầu vào, nâng cao giá trị trên một đơn vị diện tích, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Mô hình trồng màu trên đất lúa của bà con xã Châu Hưng, huyện Thạnh Trị. Ảnh Hồng Duyên
Thực tiễn nhiều năm trước cho thấy, nhiều mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả đã mang lại hiệu quả cao gấp 2 - 3 lần so với trồng lúa. Đặc biệt, năm 2016, thiên tai, hạn mặn diễn ra trên diện rộng, biến đổi khí hậu nhanh, phức tạp ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống người dân, từ đó cho thấy việc chuyển dịch sản xuất để thích ứng với điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt đã trở nên hết sức cấp bách. Theo ngành chức năng, thì ngay từ đầu vụ Đông Xuân 2019 - 2020, nhiều bà con nông dân ở một số địa phương trong tỉnh đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển diện tích lúa thiếu nước sang canh tác các loại cây trồng cạn như bắp, rau màu các loại, hay như các vùng chăn nuôi bò, nhiều bà con đã chuyển sang trồng cỏ, trồng bắp non vừa có hiệu quả kinh tế, vừa hạn chế được rủi ro. Như ở xã Hồ Đắc Kiện, huyện Châu Thành, hay như xã Châu Hưng, huyện Thạnh Trị sau khi được địa phương khuyến cáo nhiều bà con nơi đây đã tranh thủ xuống giống sớm, còn những vùng có nguy cơ thiếu nước tưới vào cuối vụ thì bà con đã lên liếp trồng dưa hấu, khổ qua, dưa leo, không chỉ giảm chi phí đầu vào mà còn tăng lợi nhuận trên cùng một đơn vị diện tích.
Do biến đổi khí hậu, thời tiết diễn biến phức tạp, sản xuất nông nghiệp ngày càng gặp nhiều rủi ro hơn. Do vậy, UBND tỉnh đã chỉ đạo ngành Nông nghiệp tỉnh và chính quyền các địa phương tiếp tục thực hiện các giải pháp hạn chế rủi ro, tăng hiệu quả sản xuất cho bà con nông dân. Trong đó, tập trung đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, chuyển những diện tích sản xuất 3 vụ lúa/năm kém hiệu quả sang sản xuất 2 vụ lúa/năm hay 2 vụ lúa 1 vụ màu, đồng thời hướng dẫn nông dân áp dụng các phương thức xen canh, luân canh, tạo vùng sản xuất hàng hóa tập trung.
Theo đánh giá của các ngành chuyên môn, luân canh cây trồng cạn trên đất lúa sẽ góp phần cắt đứt nguồn lây lan của sâu bệnh, giảm sự cạnh tranh của cỏ dại và cải tạo các đặc tính sinh hóa đất trong hệ thống luân canh, bồi dưỡng đất, gia tăng năng suất cây lúa vụ sau. Ngoài ra, luân canh màu trên đất lúa còn rút ngắn thời gian gieo trồng, đảm bảo cơ cấu và lịch thời vụ, giúp nông dân vượt qua khó khăn do thời tiết, biến đổi khí hậu, mang lại hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả sản xuất cao thì tùy theo địa bàn và thổ nhưỡng, mỗi địa phương, mỗi vùng cần chọn những mô hình và cây trồng phù hợp để đưa xuống chân ruộng, đồng thời chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa phải gắn với thị trường, tạo thành các vùng sản xuất hàng hóa, vùng nguyên liệu để thuận tiện cho việc tiêu thụ sản phẩm, phát triển bền vững; phải trên cơ sở tình hình thực trạng kết cấu hạ tầng của từng địa phương, gắn với quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Cây trồng chuyển đổi có sức cạnh tranh cao, tạo ra việc làm tại chỗ, từ đó mới góp phần ổn định thu nhập cho nông dân.
Hồng Duyên